East X West Forum: Militaria i półprzewodniki w centrum uwagi

Redakcja tek.info.pl została zaproszona na konferencję East X West Forum, która odbyła się 17 kwietnia we Wrocławiu. Organizatorem konferencji jest Fundacja Bridge, której liderami są Maciej Borkowski, Łukasz Czajkowski oraz Max Dropiński, spiritus movens obecności przemysłu półprzewodnikowego w Polsce.

Fundacja Bridge dąży do bycia liderem w tworzeniu platformy współpracy, wspierającej rozwój gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej, opierając się na innowacjach, zaawansowanych technologiach i strategicznych partnerstwach z Europą Zachodnią. Fundacja działa poprzez promowanie rozwoju gospodarczego CEE w drodze innowacji i inwestycji, tworzenie platformy wymiany wiedzy dla liderów biznesu i ekspertów, formułowanie rekomendacji dla polityki gospodarczej oraz promowanie zrównoważonego rozwoju regionu CEE.

Polski przemysł militarny w centrum uwagi - zwrot w stronę sektora prywatnego?

Przemysł militarny stanął w centrum uwagi całej konferencji już od samego początku. Wydarzenie otwierała mowa Radka Sikorskiego, Ministra Spraw Zagranicznych RP oraz późniejsza rozmowa ministra z profesor Moniką Sus z Polskiej Akademii Nauk.

Radek Sikorski w rozmowie z profesor Sus wskazał na zwrot w kierunku sektora prywatnego, przytaczając słowa poprzedniego Ministra Obrony, Antoniego Macierewicza: - 'Najlepsze na świecie uzbrojenie z polskich państwowych fabryk'. Oceńcie Państwo sami, na ile to było realistyczne. Jeżeli przestaniemy się żywić dobrze brzmiącymi mrzonkami – a nie jest to czas na mrzonki – to musimy do tego tematu podejść realistycznie. Po pierwsze, zamawiać sprzęt tam, gdzie jest on faktycznie produkowany. Największą fabryką dronów w Polsce i w UE jest WB Electronics, a nie PGZ, który przez parę lat, po setkach milionów dotacji nie był w stanie stworzyć nawet latającego prototypu. Trzeba z tego wyciągnąć wnioski’.  

Europa może i powinna samodzielnie budować swoje zdolności obronne, tak by w dłuższej w perspektywie być gotowa na odstraszanie Rosji, a w krótszej reagować na zagrożenia o mniejszej skali. Skuteczność w tym zakresie wymaga współpracy, a także rezygnacji w ramach UE z liberum veto w sprawach sankcji i obronności. Chodzi o tworzenie wartości dodanej na poziomie wspólnoty, a nie tworzenie ‘Europejskiej Armii’.

Unia powinna uruchomić tsunami inwestycji w przemysł zbrojeniowy. Może się to stać przy pomocy europejskiego banku specjalizującego się we wspieraniu zbrojeń, zapewniającego nawet dwudziestokrotny lewar inwestycyjny. W proces budowania potencjału obronnego konieczne jest zaangażowanie firm prywatnych, czerpiąc w tym zakresie pozytywne wzorce zza oceanu. W Polsce przykładem może być WB Electronics i polski sektor dronów.

Kwestie militarne zarówno otwierały, jak i zamykały East X West Forum. Ostatnia, trzecia sesja dotyczyła technologii obronnych i podwójnego zastosowania (dual-use), w ramach której rozmawiali między innymi Paweł Karbownik, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów RP oraz Paweł Wojciechowski, Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Finansów Publicznych. Jak dowiadujemy się z rozmowy, potrzeby modernizacyjne polskiej armii w latach 2025-2035 sięgają ok. 2 bln PLN, dlatego kluczowe staje się tanie finansowanie paneuropejskie i wspólne zakupy. Z Europejskiego Banku Inwestycyjnego Polska ma już do dyspozycji 6 mld EUR na projekty dual use, a nowy instrument Komisji Europejskiej zaoferuje 150 mld EUR ultra tanich pożyczek (10-letnia karencja, spłata do 2070 roku). Rząd zamierza w ciągu dwóch miesięcy złożyć pierwszy wniosek – nawet o 100 mld PLN – i podpisać długoterminowe kontrakty, głównie z polskim sektorem prywatnym. Wspólna platforma finansowa (fundusz/bank) dla europejskiej obronności mogłaby obniżyć koszty zakupów o ok. 40 mld EUR rocznie i stworzyć prawdziwy rynek, w którym Polska zyska dzięki lokalnej produkcji oraz transferowi technologii.

Inwestycje mają koncentrować się na krajowym przemyśle zbrojeniowym, który zapewnia większy efekt mnożnikowy dla gospodarki i zwiększa odporność systemu. Wydatki obronne w Polsce zmieniają strukturę budżetu i muszą być zbilansowane fiskalnie – ale europejskie instrumenty stają się bardziej konkurencyjne niż amerykańskie, co może przyciągnąć produkcję do Europy. Zapowiedziano także projekt wspierający finansowanie innowacji obronnych.

- Aby realnie wzmocnić nasze zdolności obronne, musimy myśleć szerzej niż dotychczas. Sektor zbrojeniowy nie może być izolowaną wyspą. Inwestowanie w bezpieczeństwo powinno stać się kołem zamachowym innowacji, technologii podwójnego zastosowania włączając firmy cywilne z branż takich jak IT, w tym AI, dronów, cyberbezpieczeństwa i zaawansowanej elektroniki. Mamy dziś unikalną szansę, by dzięki wykorzystaniu potencjału polskich firm i ich technologicznego know-how stać się nie tylko odbiorcą, ale przede wszystkim znaczącym eksporterem rozwiązań w obszarze bezpieczeństwa – zdobywając nowe rynki, budując globalną markę oraz rozwijając naszą gospodarkę – powiedział Łukasz Czajkowski Członek Zarządu Fundacji BRIDGE.

Do szerszego spojrzenia na przemysł obronny i jego kluczowej roli dla innych branż nawiązywali też uczestnicy panelu Gospodarka obronna w erze cyfrowej konfliktów hybrydowych, w którym uczestniczyli między innymi Marcin Kubica, Dyrektor Zarządzający WB Electronics oraz Arkadiusz Bąk p.o. Prezesa Zarządu Polskiej Grupy Zbrojeniowej S.A. Usłyszeliśmy między innymi, iż połączenie polskich kompetencji inżynierskich, uczelni, spółek państwowych i innowacyjnych MŚP pozwala zbudować ekosystem, w którym technologie frontowe szybko trafiają do cywila, a cywilne start-up'y wchodzą do programów wojskowych, zapewniając strategiczną niezależność i pozycję kluczowego hubu europejskiej gospodarki obronnej. Suwerenność technologiczna powinny wzmocnić krajowe projekty satelitarnego nadzoru i radarów pasywnej lokacji, w których publiczno-prywatne konsorcja zapewniają kontrolę nad własnością intelektualną i dywersyfikację dostaw.

Półprzewodniki – Polska wciąż w grze

Max Dropiński z Fundacji BRIDGE moderował spotkanie Polska Strategia Chipowa – nasze okno możliwości, w którym uczestniczyli Michał Dżoga, Country Manager Poland w Intel, prof. Patrycja Matusz, prorektor Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Michał Andrzejczak, CIO w projektującej półprzewodniki firmie Resquant.

- Niezależne źródła wskazują, że Polska jest najlepszym krajem w całej Europie do inwestycji w etap końcowy produkcji półprzewodników – mówił podczas rozmowy Max Dropiński. Nawiązał tymi słowami do raportu AT Kearney z 2024 roku, w którym Polska wypada najlepiej w Europie oraz zajmuje piąte miejsce na świecie jako najlepsza lokalizacja końcowego etapu produkcji chipów.

Decyzja o ulokowaniu fabryki Intel w Polsce odbiła się szerokim echem nie tylko w Polsce, ale zwróciła również oczy innych inwestorów na nasz kraj. Laith Altimime, Prezes SEMI Europe powiedział: - Od dwóch lat SEMI Europe współpracuje z Polską, by wynieść ją na czołową pozycję w Europie i na świecie; marcowe sympozjum ISS zorganizowane po raz pierwszy w naszym kraju spotkało się z entuzjastycznym odzewem i pokazało, że Polska może stać się motorem przyspieszającym rozwój całej Europy Środkowo Wschodniej.

W rozmowie poruszono także kwestię zaliczenia Polski do grupy drugiej ograniczeń eksportowych chipów AI przez USA. - Z jednej strony to jest zagrożenie dla nas, że mamy ograniczony dostęp do hardware’u. Z drugiej strony to daje dla nas większą presję w kierunku innowacji w dziedzinie konstrukcji tych modeli, sposobów ich trenowania i przetwarzania danych, więc musimy się po prostu adaptować do tego i szukać rozwiązania w tym kierunku – mówi Michał Andrzejak CIO, Resquant, firmy zajmującej się projektowaniem półprzewodników.

Zapraszamy na TEK.day Gdańsk, 11 września 2025. Zapisz się tutaj!